Merhaba. Bugün bir süredir gerek bu forumda, gerek diğer forumlarda, gerek Instagram'da, gerek YouTube yorumlarında sıklıkla gördüğüm bir cümle olan "iPhone, kamera lenslerinde safir cam kullanıyor, bu yüzden çizilmesi çok zordur." cümlesinin, gerçekten de öyle olup olmadığını test eden bir kişinin incelemesini Türkçeleştirip paylaşmaya çalışacağım.
Teknik bilgiye boğulmak istemeyenler, doğrudan en aşağıya inip "Sonuç" kısmını okuyup konudan çıkabilir. Merak edenler ise okumaya devam etsin
Öncelikle konuyu okumadan önce Mohs nedir öğrenelim;
En basit şekilde anlatmak gerekirse 1'den 10'a kadar sıralanan minerallerin, doğada bulunan mineralleri nasıl ve ne miktarda çizip çizemeyeceğini belirten bir ölçektir.
Örneğin çoğu telefon Gorilla Glass ile korunur. Gorilla Glass'ın Mohs'a göre rankı 6'dır. Yani 6'ya kadar olan mineraller, Gorilla Glass'ı çizmez. Ancak 6 ve sonrası çizer. Başka bir örnek vermek gerekirse alüminyumun Mohs'u 3-4 civarıdır. iPhone'larda kullanılan 7000 serisi alüminyumlar da 4 ve sonrasında çizilmeye başlarlar.
İncelemeyi yapan kişi, ilk olarak safir cam kullanılan bir Tissot saat ile iPhone 7 kamera lensini çizmeyi denemiş.
Gördüğünüz gibi safir cam kullanan Tissot saat, Mohs 8'de çizilmeye başlıyor.
Mohs 7'de ise bir problem yok.
Yani bu saatte kullanılan safir cam, olması gerektiği gibi performans veriyor. Safir cam, Mohs'a göre 8 veya 9'da çizilir. 8'in aşağısında çizilmez.
Sıra iPhone 7 lensine geliyor;
Gördüğünüz gibi 6 ve 7'de de çizilmelerin görüldüğünü gözlemliyor.
İki tane safir kullandığını belirten firmanın, neden farklı Mohs ölçümüne sahip olduğunu merak edip araştırmaya başlıyor.
Öncelikle safir cam ölçümü yapan bir cihaz ile lensin dış yüzeyini ölçüyor ve cihaz, safir olduğunu doğruluyor.
Daha sonra lensin iç yüzeyini ölçüyor ve sonucun farklı olduğunu gözlemliyor.
Sonra Tissot saati deniyor ve onun da safir değerlerinde olduğunu gözlemliyor.
Not: Yüzey alanının genişliği, aletin daha rahat tanımlamasına etki ediyor, bu sebeple bu kadar yüksek bir değer alıyor. Ki devamında da saf bir safiri ölçüp gösteriyor.
Daha sonra mikroskop yardımıyla her iki safirin de yüzeyindeki çiziği kontrol ediyor.
Ve sonrasında şu yorumu yapıyor: Tissot'taki çizikler talaşlanma şeklinde hasar almışken, iPhone lensindeki çizik ise hat boyunca küçük küçük kırıklar şeklinde hasar almış. Yani ikisinin aynı koşullarda ve aynı aletlerle çizilme sonucu aldığı hasar farklı.
Daha sonra XR-F cihazıyla ölçüm yapmaya bir üniversiteye gidiyor.
XR-F Nedir?: Malzemelerin bileşimini belirlemeye yarayan niteliksel bir alettir. Nicel değildir, dolayısıyla hangi maddeden ne kadar kullanıldığını gösteremez.
Merceğin dış kısmını XR-F cihazına okuttuklarında Alüminyum Oksit bileşiminin büyük yoğunlukta olduğunu, yani kesinlikle safir cam olduğu tanısını koyuyorlar. Ama merceğin iç kısmını okuttuklarında ise Alüminyum Oksit okuyamıyor, silikon okuması görüyorlar.
Merceğin iç kısmı;
Merceğin dış kısmı;
İşin biraz daha derinine inmek için Elektron Mikroskobu kullanıyorlar.
Elektron mikroskobu, Alüminyum Oksit'e ilave olarak Karbon ve Silikon okuyor. Ancak bunun olmaması gerekiyor, çünkü safirin içeriğinde Karbon ve Silikon bulunmuyor.
Daha sonra bu kısımdaki incelik, dikkatini çekiyor.
Niyobyum olduğunu görüyor makine yardımıyla.
Niyobyum: Optik camın kırılma indekslerini iyileştirerek daha ince ve daha hafif lenslere izin verir.
Daha sonra mikroskop ölçümünde de Niyobyum içerdiğini gözlemliyorlar.
Şimdi sıra Tissot saate geldi.
Tissot saatin yüzeyini, elektron mikroskobuna okuttuklarında ise sadece Alüminyum Oksit içerdiğini gözlemliyorlar, yani her şey olması gerektiği gibi.
Gördüğünüz gibi sadece Alüminyum Oksit var. Bu da yüzdelik bulunma oranları;
Daha sonra iPhone ve Tissot'un ölçüm değerlerini karşılaştırıyorlar.
Tissot'taki Alüminyum ve Oksijen değerleri arasındaki yüzdelik farkının, iPhone'daki Alüminyum ve Oksijen yüzdelik farkından belirgin derecede fazla olduğuna dikkat çekiyor.
Sonuç
iPhone'un kamera lenslerinde kullandığı safir cam, içeriğine Karbon, Silikon ve Niyobyum katılmasından ötürü Al2O3 bileşimine sahip olan safire göre daha kötü performans veriyor ve bu sebeple Mohs ölçeğine göre 8'de çizilmeye başlaması gereken yüzey, 6'da çizilmeye başlıyor. Yani iPhone kamera lensleri, standart bir safir cam ile aynı dayanıklılığa sahip değil; ancak safir cam kullanıldığı gerçeğini değiştirmiyor.
Teknik bilgiye boğulmak istemeyenler, doğrudan en aşağıya inip "Sonuç" kısmını okuyup konudan çıkabilir. Merak edenler ise okumaya devam etsin
Öncelikle konuyu okumadan önce Mohs nedir öğrenelim;
En basit şekilde anlatmak gerekirse 1'den 10'a kadar sıralanan minerallerin, doğada bulunan mineralleri nasıl ve ne miktarda çizip çizemeyeceğini belirten bir ölçektir.
Örneğin çoğu telefon Gorilla Glass ile korunur. Gorilla Glass'ın Mohs'a göre rankı 6'dır. Yani 6'ya kadar olan mineraller, Gorilla Glass'ı çizmez. Ancak 6 ve sonrası çizer. Başka bir örnek vermek gerekirse alüminyumun Mohs'u 3-4 civarıdır. iPhone'larda kullanılan 7000 serisi alüminyumlar da 4 ve sonrasında çizilmeye başlarlar.
İncelemeyi yapan kişi, ilk olarak safir cam kullanılan bir Tissot saat ile iPhone 7 kamera lensini çizmeyi denemiş.
Gördüğünüz gibi safir cam kullanan Tissot saat, Mohs 8'de çizilmeye başlıyor.
Mohs 7'de ise bir problem yok.
Yani bu saatte kullanılan safir cam, olması gerektiği gibi performans veriyor. Safir cam, Mohs'a göre 8 veya 9'da çizilir. 8'in aşağısında çizilmez.
Sıra iPhone 7 lensine geliyor;
Gördüğünüz gibi 6 ve 7'de de çizilmelerin görüldüğünü gözlemliyor.
İki tane safir kullandığını belirten firmanın, neden farklı Mohs ölçümüne sahip olduğunu merak edip araştırmaya başlıyor.
Öncelikle safir cam ölçümü yapan bir cihaz ile lensin dış yüzeyini ölçüyor ve cihaz, safir olduğunu doğruluyor.
Daha sonra lensin iç yüzeyini ölçüyor ve sonucun farklı olduğunu gözlemliyor.
Sonra Tissot saati deniyor ve onun da safir değerlerinde olduğunu gözlemliyor.
Not: Yüzey alanının genişliği, aletin daha rahat tanımlamasına etki ediyor, bu sebeple bu kadar yüksek bir değer alıyor. Ki devamında da saf bir safiri ölçüp gösteriyor.
Daha sonra mikroskop yardımıyla her iki safirin de yüzeyindeki çiziği kontrol ediyor.
Ve sonrasında şu yorumu yapıyor: Tissot'taki çizikler talaşlanma şeklinde hasar almışken, iPhone lensindeki çizik ise hat boyunca küçük küçük kırıklar şeklinde hasar almış. Yani ikisinin aynı koşullarda ve aynı aletlerle çizilme sonucu aldığı hasar farklı.
Daha sonra XR-F cihazıyla ölçüm yapmaya bir üniversiteye gidiyor.
XR-F Nedir?: Malzemelerin bileşimini belirlemeye yarayan niteliksel bir alettir. Nicel değildir, dolayısıyla hangi maddeden ne kadar kullanıldığını gösteremez.
Merceğin dış kısmını XR-F cihazına okuttuklarında Alüminyum Oksit bileşiminin büyük yoğunlukta olduğunu, yani kesinlikle safir cam olduğu tanısını koyuyorlar. Ama merceğin iç kısmını okuttuklarında ise Alüminyum Oksit okuyamıyor, silikon okuması görüyorlar.
Merceğin iç kısmı;
Merceğin dış kısmı;
İşin biraz daha derinine inmek için Elektron Mikroskobu kullanıyorlar.
Elektron mikroskobu, Alüminyum Oksit'e ilave olarak Karbon ve Silikon okuyor. Ancak bunun olmaması gerekiyor, çünkü safirin içeriğinde Karbon ve Silikon bulunmuyor.
Daha sonra bu kısımdaki incelik, dikkatini çekiyor.
Niyobyum olduğunu görüyor makine yardımıyla.
Niyobyum: Optik camın kırılma indekslerini iyileştirerek daha ince ve daha hafif lenslere izin verir.
Daha sonra mikroskop ölçümünde de Niyobyum içerdiğini gözlemliyorlar.
Şimdi sıra Tissot saate geldi.
Tissot saatin yüzeyini, elektron mikroskobuna okuttuklarında ise sadece Alüminyum Oksit içerdiğini gözlemliyorlar, yani her şey olması gerektiği gibi.
Gördüğünüz gibi sadece Alüminyum Oksit var. Bu da yüzdelik bulunma oranları;
Daha sonra iPhone ve Tissot'un ölçüm değerlerini karşılaştırıyorlar.
Tissot'taki Alüminyum ve Oksijen değerleri arasındaki yüzdelik farkının, iPhone'daki Alüminyum ve Oksijen yüzdelik farkından belirgin derecede fazla olduğuna dikkat çekiyor.
Sonuç
iPhone'un kamera lenslerinde kullandığı safir cam, içeriğine Karbon, Silikon ve Niyobyum katılmasından ötürü Al2O3 bileşimine sahip olan safire göre daha kötü performans veriyor ve bu sebeple Mohs ölçeğine göre 8'de çizilmeye başlaması gereken yüzey, 6'da çizilmeye başlıyor. Yani iPhone kamera lensleri, standart bir safir cam ile aynı dayanıklılığa sahip değil; ancak safir cam kullanıldığı gerçeğini değiştirmiyor.
