Özellikle son beş yıl içinde bilgisayar donanımlarının gücü arttı, oyun görselleri inanılmaz hale gelmeye başladı ve görüntüleme teknolojilerinde önemli gelişmeler yaşandı. Daha önce performans ve kalite arayan oyuncular çözünürlüğe ve 60 Hz’in üzerindeki yenileme hızlarına bakıyordu. Bugün oyunseverler için 144 Hz artık bir standart halini almaya başlarken NVIDIA ve AMD gibi şirketler teknolojilerini sürekli güncellemeye devam ediyor.
VESA tarafından geliştirilen Adaptive-Sync teknolojisi NVIDIA G-Sync ve AMD FreeSync ile birlikte farklı bir boyuta taşındı. Hatta şimdi her monitör bu senkronizasyon teknolojilerinden en az birine sahip. Bazı monitörler ise her iki teknoloji için destek sağlıyor.
Adaptive-Sync, monitörün yenileme döngüsünü bilgisayarda takılı ekran kartının ürettiği her video karesiyle oranlar değişse bile eşitlemek için kullanılıyor. Oyunlar her kareyi ayrı ayrı işler ve hız bilgisayarınızın ekran kartının işlem gücüne bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Bir monitör yenileme hızını sabitlediğinde, mevcut karelerin oluşturma süreci tamamlanmadan önce yeni bir kare çizmeye başlayabilir. NVIDIA tabanlı GPU’larla çalışan G-Sync ve AMD GPU’larla çalışan FreeSync ise bu soruna odaklanıyor. Böylelikle monitör, ekran kartı bir sonraki kareyi göndermeden önce her kareyi tamamen çizerek yırtılma oluşmasını engelliyor, oyun deneyimini baltalamıyor.
Bugün piyasada çeşitli özelliklere sahip sayısız monitör görebilirsiniz. Bazılarında hem G-Sync hem de FreeSync ile ilgili reklam materyalleri gözünüze çarpmıştır. Henüz bu teknolojilerden yararlanmamış olabilirsiniz. Hatta bu iki teknolojiden birini kullanma şansınız bile olabilir. Peki G-Sync ve FreeSync arasında ne gibi farklar var, nasıl avantajlar sunuluyor ve hangisi daha üstün? Ya da ikisinden birini tercih etmek zorunda mıyız?
FreeSync mi, G-Sync mi?
Temel olarak G-Sync ve FreeSync aynı şeye hizmet eder. Her ikisi de monitörü ekran kartıyla senkronize ediyor ve yenileme hızını sürekli değişken olarak kontrol etme imkanı tanıyor. Bu sertifikalardan birini taşıyan monitörler, aşağıda görebileceğiniz ilgili gereksinimleri karşılamak zorunda. Ancak bazı monitörler gereksinimlerin ötesine geçebilir. Örneğin bir FreeSync monitörün HDR’ye sahip olması şart değil, ancak bazı FreeSync monitörler ASUS ELMB Sync gibi tescilli bir ortak teknoloji aracılığıyla hareket bulanıklığını en aza indirebiliyor.Aslında G-Sync ve FreeSync’in etkisi oyunun türüne, kare hızlarına ve bilgisayarın performansına göre değişebilir. Genel gözlemlere göre kare hızları aynı olduğunda FreeSync ile G-Sync arasında görsel bir fark yok. Birazdan detaylarına değineceğimiz gibi, G-Sync’nin çalışma prensibi biraz daha farklı, ancak sonuçta aynı amaca odaklanıyor.
| FreeSync | FreeSync Premium | FreeSync Premium Pro | G-Sync | G-Sync Ultimate | G-Sync Compatibility (G-Sync Uyumluluğu) |
|---|---|---|---|---|---|
| Fiyata etkisi yok. | Fiyata etkisi yok. | Fiyata etkisi yok. | HDR ve genişletilmiş renk desteği. | 144 Hz ve üzeri yenileme hızları. | Artifakt sorunlarıyla karşılaşmamak için performans garantisi. |
| 60 Hz ve üzeri yenileme hızları. | 120 Hz ve üzeri yenileme hızları. | 120 Hz ve üzeri yenileme hızları. | Tüm kare hızlarında Adaptive-Sync’i sağlamak için 30 Hz’nin altında “Frame-doubling” | Fabrikada kalibre edilmiş doğru SDR (sRGB) ve HDR renk (P3) gamı desteği. | Birçok G-Sync Uyumlu monitör, FreeSync’i de çalıştırabilir. |
| Birçok FreeSync monitör G-Sync’i de çalıştırabilir. | Low Framerate Compensation (LFC) | HDR ve genişletilmiş renk desteği | Ultra düşük hareket bulanıklığı. | “Gerçekçi” HDR desteği. | |
| HDR desteği olabilir veya olmayabilir. | -HDR desteği olabilir veya olmayabilir (Birçok FreeSync Premium monitör, HDR ile G-Sync’i de çalıştırabilir). | Low Framerate Compensation (LFC) | Değişken LCD overdrive. | ||
| Belirli bir tepe çıktısı yok, ancak çoğu ürün en az 600 nit parlaklık sunacak. | Optimize edilmiş gecikme. | ||||
| Birçok FreeSync Premium Pro monitör, HDR ile G-Sync’i de çalıştırabilir. |
NVIDIA G-Sync Özellikleri
G-Sync monitörler, NVIDIA’nın isteklerini yerine getirebilmek için ekstra bir donanım parçası içerdiklerinden dolayı daha pahalıdırlar. Aslında teknoloji 2013’te piyasaya sürüldüğünde fiyat farkı oldukça fazlaydı, ancak yıllar içinde aradaki fiyat farkı daralmış durumda.Bazı FreeSync monitörlerin G-Sync Compatible (G-Sync uyumlu) olarak etiketlendiğini görebilirsiniz. Sertifikalandırma geriye dönük olarak gerçekleşebilir. Bu da NVIDIA’nın tescilli donanımına sahip olmamasına rağmen bir monitörün şirket parametreleri içinde G-Sync’i çalıştırabileceği anlamına geliyor. Yeşil takımın görebilirsiniz.
Teknik olarak NVIDIA’nın teknolojisini onaylı olmayan bir monitörde de çalıştırabilirsiniz, ancak bu tür durumlarda performans ve kararlılık sorunları yaşanabilir. Yıllar öncesinde FreeSync destekli bir monitörde G-Sync kullanmak mümkün değildi. NVIDIA, 2019 sonlarında keskin bir karar alarak böyle bir destek sunmaya başlamıştı. FreeSync destekli monitörünüzde G-Sync açmak istiyorsanız, tüm detaylara bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Ayrıca şirket, “G-Sync Uyumlu” monitörlerin hala normal G-Sync’e göre daha alt seviyede olduğunu iddia ediyor. Burada G-Sync monitörlerinin daha fazla görüntü kalitesi testiyle sertifikalandırıldığını, tam değişken bir yenileme hızı aralığına sahip olduğunu, değişken overdrive desteği sunduğunu ve fabrikada renk kalibrasyonu yapıldığını belirtiyor. Öte yandan bir “G-Sync Uyumlu” monitörün fabrikada kalibre edilememesi veya tam değişken bir yenileme hızı aralığına sahip olması için bir sebep yok. NVIDIA sadece “G-Sync Uyumlu” monitörler için bunları şart koşmuyor, G-Sync monitörler için ise bunlar şart.
FreeSync Özellikleri
FreeSync, VESA tarafından oluşturulan ve aynı zamanda VESA’nın DisplayPort özelliklerinin bir parçası olan Adaptive-Sync teknolojisine dayanıyor. Açık kaynaklı bir standardı kullandığı için G-Sync’e göre fiyat avantajı olduğunu özellikle belirtelim. Ayrıca FreeSync için monitör üzerinde donanımsal bir çipe ihtiyaç yok.DisplayPort 1.2a veya üstündeki bağlantı arabirimlerinde uyarlanabilir yenileme hızlarını kullanmak mümkün. Üreticilerin hepsi zaten monitörlerinde bu standarda uyum sağlıyor, dolayısıyla FreeSync’nin uygulanması için ek bir üretim maliyeti yok. FreeSync ayrıca HDMI 1.4 ile de çalışabilir.
Açık kaynak olması nedeniyle FreeSync işlevi monitörler arasında büyük farklılıklar gösterebilir. Bütçe odaklı monitörler genellikle 60/75 Hz oranında yenileme hızları sahip. Fiyatı düşük ürünlerde Adaptive-Sync aralığının alt sınırı yalnızca 48 Hz olabilir. Bununla birlikte, 30 Hz’de veya AMD’ye göre daha da düşük oranlarda çalışan FreeSync (ve G-Sync) ekranlar mevcut.
Bu arada senkronizasyon teknolojilerinin çalıştığı belirli bir aralık var ve genelde üreticiler bunu teknik özellikler kısmına dahil eder. VRR Range (Variable Refresh Rate) aralığının 48-75 Hz olduğunu varsayalım. FreeSync teknolojisi yalnızca bu aralıklar arasında çalışır. Örneğin bir oyunda FPS 40’a kadar düştüğünde FreeSync’den yararlanamazsınız. Yüksek fiyatlı ekranlarda VRR aralığı genelde daha geniştir. Ayrıca bu ekranlar, G-Sync muadilleriyle daha iyi rekabet edebilmek için bulanıklık azaltma (blur-reduction) ve Low Framerate Compensation (Düşük Kare Hızı Telafisi-LFC) gibi özelliklere sahip olabilir.
Bir kez daha üstüne basarak belirtelim, herhangi NVIDIA sertifikası olmayan bir FreeSync monitörde G-Sync’i çalıştırabilirsiniz, ancak bu her zaman verimli olmayabilir. NVIDIA, bu tür monitörlerde teknolojiyi kullandığınızda performans garantisi vermiyor.
HDR için Hangisi Daha İyi?
NVIDIA ve AMD, pazara daha fazla seçenek eklemek için zaman içinde Adaptive-Sync teknolojilerinin yeni sürümlerini piyasaya sürdü. Yeni sürümlerle birlikte HDR veya parlaklık gibi bazı detaylar işin içine dahil oldu.NVIDIA tarafında bir monitör, “Ultimate” sertifikasını almak için HDR ve genişletilmiş renk ile G-Sync desteği sunmalı. Şirket bu isimlendirmeyi “lifelike HDR (gerçekçi HDR)” desteği sunabilen monitörlerde kullanıyor. NVIDIA ayrıca “Ultimate” etiketi için monitörlerin şu özelliklere sahip olması gerektiğini bildirdi: P3 renk gamı açısından fabrikada kalibrasyon, 144 Hz ve daha yüksek yenileme hızları, optimize edilmiş gecikme, HDR desteği ve “sınıfının en iyisi” görüntü kalitesi.
Öte yandan bir monitörün FreeSync Premium sertifikasıyla listelenebilmesi için HDR desteği ve genişletilmiş renk desteği sunması gerekiyor. Ayrıca 1080p çözünürlükte minimum 120 Hz’ye ulaşmalı ve Low Framerate Compensation (LFC) özelliğine sahip olmalı. FreeSync 2’yi merak ediyorsanız, AMD bunu FreeSync Premium Pro ile değiştirdi, ancak her şey işlevsel olarak aynı. Ek olarak, HDR ve FreeSync destekli bir monitörünüz varsa, yine HDR ile G-Sync desteğini bir arada kullanma şansınız yüksek.
Peki ya FreeSync Premium Pro? Temel Adaptive-Sync teknolojisinde değişen bir şey yok. Tıpkı G-Sync Ultimate’a benzer şekilde, AMD bu tür bir monitörün en az 120 Hz yenileme hızı, LFC ve HDR ile birlikte birinci sınıf bir deneyim sağlaması gerektiğini söylüyor.
Sonuç
G-Sync mi FreeSync mi? Genel anlamda bakacak olursak, her iki teknoloji de temelinde çok benzer ve aynı sonuca hizmet ediyor. Yani bir monitör alırken senkronizasyon teknolojilerinden ziyade diğer teknik detaylara ve elbette fiyata bakmalısınız. Yenileme hızı, çözünürlük, parlaklık, kontrast oranı ve HDR gibi birçok detaya odaklanabilirsiniz. Biraz önce bahsettiğimiz gibi, ayrıca birçok FreeSync monitörde G-Sync kullanmak mümkün.Oyun deneyimini etkileyen yalnızca hangi uyarlamalı senkronizasyon teknolojisinin kullanımda olduğu değil, tüm bu öğelerin birleşimidir. Sonuç olarak, tüm bu özelliklere ve iyi bir oyun deneyimine sahip olmak istiyorsanız cüzdanınızı biraz aralamanız gerekiyor.
Son yıllarda monitörler büyük geliştirmeler aldı. Samsung, dünyanın ilk 4K 240 Hz oyuncu monitörü Odyssey Neo G8‘i satışa çıkarmaya hazırlanıyor. Öte yandan ASUS, 1080p çözünürlüğe sahip ROG Swift monitöründe 500 Hz’e kadar ulaşmayı başardı.
