Açılımı File Transfer Protocol olan FTP’nin Türkçe karşılığı Dosya Transfer Protokolü’dür. İsminden de anlaşılabileceği gibi internete bağlı iki bilgisayar arasında dosya transferini sağlayan bir protokol ve bu işleme hizmet eden uygulamaya verilen isimdir. Örneğin bir web sitende yer alması istenen dosyalar sunuculara FTP üzerinden aktarılabilir. Alternatif olarak e-posta ya da benzer uygulamalarla göndermek için büyük olan dosyalar da, bu dosyayı size sağlanan kullanıcı adı ve şifre ile ilgili FTP sunucusuna gönderebilirsiniz. Dosya aktarımı pek çok alternatifinden farklı olarak internet bağlantısı olmadığı zaman kesilir ve bağlantı kurulduğunda kaldığı yerden devam eder.
Bir dosyayı FTP kullanarak başka bir Link Removed ağı üzerindeki kullanıcıya yollamak için o ağdaki bilgisayarda geçerli bir kullanıcı ismi ve şifresi gerekmektedir. Bir çok FTP sunucusu, kullanıcı ismi ve parola olmadan erişim için "anonim FTP" (anonymous FTP) desteği verir, bu kullanım için kullanıcı adı olarak anonymous parola olarak ise bir adresi girilmesi gerekmektedir ( , e-mail olarak IEuser@ girer).
FTP, dosya transferi ve komut transferi için değişik kullanır. Varsayılan konfigürasyonda, komut transferi (yani sisteme giriş, klasör değiştirme, dosya adı değiştirme veya "dosya yolluyorum" komutları) için kullanılan port numarası 21'dir. Dosyalar indirilir veya gönderilirken ise o an boş olan bir port numarası kullanılır.
Genel kullanım :
open <ftp yapılacak makinenin adı ya da adresi>
şeklindedir. Komut çalıştırılıp ilgili bilgisayara bağlanıldığında, kullanıcı adı ve parola sorulur. İstenilen bilgiler doğru şekilde girildiğinde ftp makinesine bağlanılmış olur. Bu şekilde, etkileşimli bir ortamda, (genellikle “ftp>” ile gösterilir) bazı komutlar çalıştırılarak iki makine arasında dosya işlemleri, ayrıca bağlanılan makinede bazı temel dosya disk işlemleri (dizin açma, dosya silme vb.) yapılabilir.
cd : Dizin değiştirmek için kullanılır. (cd <dizin adı>)
cd .. : Bulunulan dizinden bir önceki dizine geçmek için kullanılır.
pwd : Bulunulan dizinin yolunu (path) göstermek için kullanılır. (C:\windows şeklinde)
dir : Bulunulan dizindeki dosyaları listelemek için kullanılır.
ls : Bulunulan dizindeki dosyaları kısaca listelemek için kullanılır.
get : Dosya almak için kullanılır. (get <dosya_adı> (<alındıktan_sonraki_adı>) )
put : Dosya göndermek için kullanılır. (put <dosya_adı> (<göndereceğimiz_yerdeki_adı>) )
mget : Birden fazla dosya almak istenildiğinde kullanılır. Örnek kullanımlar: (mget *.zip, mget a*.*)
mput : Birden fazla dosya göndermek istenildiğinde kullanılır.
ascii : Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak ASCII kullanılacağını belirtmek için kullanılır..
binary: Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak BINARY kullanılacağını belirtmek için kullanılır. Arşiv dosyaları (zip, arj, z, zoo, hqx vb), çalıştırılabilir uygulamalar (.exe, .com), resim dosyaları (gif, jpeg vb) FTP ile alınmadan ya da gönderilmeden önce mutlaka bu komut çalıştırılmalıdır.
delete: FTP ile bağlanılan makinede bir dosyayı silmek için kullanılır. (delete <dosya adı>)
mkdir : FTP ile bağlanılan makinede yeni bir dizin oluşturmak için kullanılır. (mkdir <dizin adı>)
rmdir : FTP yapılan yerde boş bir dizini silmek için kullanılır. (rmdir <dizin adı>)
help : Çalıştırılabilecek komutlar ile ilgili bir yardım ekranı çıkartmak için kullanılır.
lcd : FTP ortamından çıkmadan, yerel makinede dizin değiştirmek için kullanılır.
close : FTP ortamından çıkmadan, sadece ilgili bağlantıyı kapatmak için kullanılır.
quit : FTP ortamından çıkmak ve bağlantıyı kapatmak için kullanılır. ("bye" komutu da aynı işlevi görmektedir.)
Anonim (Anonymous) FTP
FTP işlemi sırasında, güvenlik olarak, bağlanılacak makinedeki kullanıcı adı ve şifre bilgilerinin bilinmesi gerekmektedir. Bağlanılan makine, kişiye özel bir makine olabileceği gibi, herkese açık bir arşiv merkezi de olabilir. Böyle merkezlere herkesin kolayca erişip dosya alabilmesini sağlamak için tek tip bir kullanıcı adı tanımlanmıştır. Bu merkezlere ftp ile bağlanıldığında kullanıcı adı olarak “anonymous” ya da “ftp” girildiğinde, bağlanılan makine tarafından parola olarak kullanıcının kendi e-posta adresini girmesi istenilmektedir. Burada, şifre olarak e-posta adresinin girilmesi genellikle istatistiksel amaçlar içindir. Web üzerinden yapılan anonim FTP bağlantılarında şifre girilmesine gerek duyulmamaktadır.
Çoğu Web istemcisinin sağladığı grafik ara birim özelliğini de unutmamak gerekir. Böylelikle, söz gelimi standart resim formatlarında olan bir resim dosyasını aldığınız anda görüntüyü ekrana da gönderebilirsiniz.
Bir dosyayı FTP kullanarak başka bir Link Removed ağı üzerindeki kullanıcıya yollamak için o ağdaki bilgisayarda geçerli bir kullanıcı ismi ve şifresi gerekmektedir. Bir çok FTP sunucusu, kullanıcı ismi ve parola olmadan erişim için "anonim FTP" (anonymous FTP) desteği verir, bu kullanım için kullanıcı adı olarak anonymous parola olarak ise bir adresi girilmesi gerekmektedir ( , e-mail olarak IEuser@ girer).
FTP, dosya transferi ve komut transferi için değişik kullanır. Varsayılan konfigürasyonda, komut transferi (yani sisteme giriş, klasör değiştirme, dosya adı değiştirme veya "dosya yolluyorum" komutları) için kullanılan port numarası 21'dir. Dosyalar indirilir veya gönderilirken ise o an boş olan bir port numarası kullanılır.
FTP Yapmak İçin Neler Gereklidir?
Protokol komutlarının yorumlanabilmesi için;- Bağlanılacak bilgisayarın internet adresinin olması,
- Bağlanılacak bilgisayarda dosyalara erişim sağlanacak hesabın kullanıcı adı ve eğer varsa şifresinin bilinmesi,
- Transfer gerçekleştirilecek bilgisayarlarda FTP yazılımı bulunması,
- Bağlanılacak bilgisayarda FTP sitesi yani servis programı olması gerekir.
FTP Nasıl Kullanılır?
FTP kullanımı için yapılması gerekenler birkaç adımda toplanabilir.- FTP uygulamasını kullanabilmeniz için iki bilgisayarın da internete bağlı olduğundan emin olmanız gerekir.
- İki bilgisayarda da FTP uygulaması yüklü olmalıdır.
- Uygulamaya, bağlanmak istediğiniz bilgisayarın adresini girmelisiniz.
- Kullanıcı hesabının yani girilecek olan dosyaların olduğu hesabı seçmelisiniz.
- Bağlanacağınız bilgisayarın kullanıcı hesabı şifreli ise şifreyi girerek devam edebilirsiniz.
- Bağlantı kurulacak bilgisayar üzerinde FTP servis programının olması, komutların yerine getirilmesini sağlar.
- FTP yapılacak bilgisayara ait adresi, komut bölümüne girmeniz yeterlidir. Karşınıza çıkan ekrana kullanıcı adı ve varsa şifre girilir.
- Erişim tamamlandıktan sonra belirli komutlar girilerek dosya transfer işlemleri tamamlanır.
Genel kullanım :
open <ftp yapılacak makinenin adı ya da adresi>
şeklindedir. Komut çalıştırılıp ilgili bilgisayara bağlanıldığında, kullanıcı adı ve parola sorulur. İstenilen bilgiler doğru şekilde girildiğinde ftp makinesine bağlanılmış olur. Bu şekilde, etkileşimli bir ortamda, (genellikle “ftp>” ile gösterilir) bazı komutlar çalıştırılarak iki makine arasında dosya işlemleri, ayrıca bağlanılan makinede bazı temel dosya disk işlemleri (dizin açma, dosya silme vb.) yapılabilir.
cd : Dizin değiştirmek için kullanılır. (cd <dizin adı>)
cd .. : Bulunulan dizinden bir önceki dizine geçmek için kullanılır.
pwd : Bulunulan dizinin yolunu (path) göstermek için kullanılır. (C:\windows şeklinde)
dir : Bulunulan dizindeki dosyaları listelemek için kullanılır.
ls : Bulunulan dizindeki dosyaları kısaca listelemek için kullanılır.
get : Dosya almak için kullanılır. (get <dosya_adı> (<alındıktan_sonraki_adı>) )
put : Dosya göndermek için kullanılır. (put <dosya_adı> (<göndereceğimiz_yerdeki_adı>) )
mget : Birden fazla dosya almak istenildiğinde kullanılır. Örnek kullanımlar: (mget *.zip, mget a*.*)
mput : Birden fazla dosya göndermek istenildiğinde kullanılır.
ascii : Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak ASCII kullanılacağını belirtmek için kullanılır..
binary: Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak BINARY kullanılacağını belirtmek için kullanılır. Arşiv dosyaları (zip, arj, z, zoo, hqx vb), çalıştırılabilir uygulamalar (.exe, .com), resim dosyaları (gif, jpeg vb) FTP ile alınmadan ya da gönderilmeden önce mutlaka bu komut çalıştırılmalıdır.
delete: FTP ile bağlanılan makinede bir dosyayı silmek için kullanılır. (delete <dosya adı>)
mkdir : FTP ile bağlanılan makinede yeni bir dizin oluşturmak için kullanılır. (mkdir <dizin adı>)
rmdir : FTP yapılan yerde boş bir dizini silmek için kullanılır. (rmdir <dizin adı>)
help : Çalıştırılabilecek komutlar ile ilgili bir yardım ekranı çıkartmak için kullanılır.
lcd : FTP ortamından çıkmadan, yerel makinede dizin değiştirmek için kullanılır.
close : FTP ortamından çıkmadan, sadece ilgili bağlantıyı kapatmak için kullanılır.
quit : FTP ortamından çıkmak ve bağlantıyı kapatmak için kullanılır. ("bye" komutu da aynı işlevi görmektedir.)
Anonim (Anonymous) FTP
FTP işlemi sırasında, güvenlik olarak, bağlanılacak makinedeki kullanıcı adı ve şifre bilgilerinin bilinmesi gerekmektedir. Bağlanılan makine, kişiye özel bir makine olabileceği gibi, herkese açık bir arşiv merkezi de olabilir. Böyle merkezlere herkesin kolayca erişip dosya alabilmesini sağlamak için tek tip bir kullanıcı adı tanımlanmıştır. Bu merkezlere ftp ile bağlanıldığında kullanıcı adı olarak “anonymous” ya da “ftp” girildiğinde, bağlanılan makine tarafından parola olarak kullanıcının kendi e-posta adresini girmesi istenilmektedir. Burada, şifre olarak e-posta adresinin girilmesi genellikle istatistiksel amaçlar içindir. Web üzerinden yapılan anonim FTP bağlantılarında şifre girilmesine gerek duyulmamaktadır.
Web Üzerinden FTP Nasıl Yapılır?
Son zamanlardaki genel gidiş, tüm internet servislerine daha becerikli ve etkileşimli ortamlardan erişilmesi ve farklı servislerin etkileşimli olarak kullanılması şekilde kendini göstermektedir. Bu ortamlardan en popüleri WEB(World Wide Web)tir. FTP de dahil olmak üzere pek çok internet servisi ve ilave pek çok özellik bu ortamlar üzerinden kullanılabilir. Dolayısıyla, FTP yapmanın bir diğer yolu da, Web üzerinden FTP yapmaktır. Bu yöntem kullanım açısından daha kolaydır. Binary bir dosyayı, yanlışlıkla, standart FTP programları ile kolayca ASCII modunda almanız mümkündür. Bu gibi sakıncalar Web üzerinden yapılan FTP’lerde ortadan kalkmaktadır. Ayrıca, Bookmark ve cache gibi faydalı özelliklerinden dolayı da bu ortamların sağladıkları bazı kolaylıklar vardır.Çoğu Web istemcisinin sağladığı grafik ara birim özelliğini de unutmamak gerekir. Böylelikle, söz gelimi standart resim formatlarında olan bir resim dosyasını aldığınız anda görüntüyü ekrana da gönderebilirsiniz.
FTP Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- EXE, .ZIP vb gibi dosyaları BINARY modunda transfer ediniz. FTP’de genellikle varsayılan aktarım biçimi ASCII dir.
- Anonymous FTP’de, bir directory içine girdiğinizde, genellikle, oradaki dosyaların isim, byte olarak büyüklük, tarih ve içeriğini belirten kısa açıklama satırlarının olduğu ‘readme’ dosyaları (bazen de INDEX dosyaları) vardır. Öncelikle bu ASCII dosyaları alıp okumak size çok yardımcı olacaktır.
- Anonymous FTP’de, şifre olarak lütfen e-mail adresinizi doğru olarak girin. Bazı FTP merkezleri, e-mail adresinin uygunsuz girilmesi durumunda FTP yapmanıza izin vermemektedir.
- Unix’te küçük/büyük harf ayrımı olduğunu her zaman akılda bulundurun. Özellikle, aktaracağınız dosyaların isimlerini tam yazın ve küçük/büyük harf ayrımlarına dikkat edip aynısını yazınız.