Web üzerinde yayın yapan siteleri ziyaret etmek için Google Chrome, Opera, Internet Explorer gibi tarayıcılar kullanılmaktadır. Herhangi bir siteyi ziyaret etmek için bu tarayıcıların “adres çubuğu” kısmına yazdığımız, “http” ya da “https” ile başlayan ve .com, .net gibi bir uzantıyla biten site adresine ise “domain” veya dilimizdeki ifadesi ile “alan adı” denmektedir.
Bu basit anlatımdan sonra teknik olarak da detaylandırmaya başlayalım. Internet üzerinde yayın yapan her sitenin rakamlardan oluşan benzersiz bir adresi bulunmaktadır. Mesela, arama çubuğuna Link Removed yazarsanız ya da bağlantıya tıklarsanız, Hosting.com.tr ana sayfasına gidersiniz. Yani herhangi bir web sitesini ziyaret etmek ya da yayınlamak için, aslında domain adresine ihtiyaç yoktur. Ama günde yüzlerce siteyi ziyaret ettiğinizi ve bu sitelerden birçoğuna da arama motorlarını kullanmadan, tarayıcıya adres yazarak ziyaret gerçekleştirdiğinizi düşünürsek; her adrese ait sayı grubunu aklınızda tutmanız imkansızdır.
Bu sebeple “DNS” kısaltması ile tabir edilen ve açılımı “Domain Name System” olan teknoloji icat edilmiştir. En basit şekilde ifade etmek gerekirse bu teknoloji; ziyaret edilmek istenilen sitenin IP adresini, domain adreslerine çevirir. Telefon rehberinizdeki her telefon numarası için bir isim belirlemekle bire bir aynı mantıktır.
Dünya üzerinde var olan projelerin büyük bir çoğunluğu, birincil olarak “.COM” uzantılı alan adlarını tercih etmektedir. Aslında bunun tek nedeni; bu uzantının piyasaya çıkan ve herkes tarafından belgesiz alınabilen ilk üç uzantıdan biri olmasıdır. Dolayısı ile “.COM” uzantılı alan adları, web kullanıcısının belleğine kazınmıştır. Gerçi 2010 yılından sonra yüzlerce uzantının kullanılabilir olması ile “.COM” alışkanlığı da yavaş yavaş kaybolmuştur. Eskiden her alan adının sonuna com uzantısı getirerek siteye erişmeye çalışan kitle, artık alan adı uzantısını sorar hale gelmiştir. Kısacası kullanacağınız alan adı uzantısının, projenizin sağlığı açısından bir önemi bulunmamaktadır.
Aslında kullanıma sunulan her alan adı, belirli bir proje türünü ya da coğrafi konumu hedeflemek için üretilmiştir. Fakat daha evvel de belirttiğimiz üzere; uzantıların çeşitli nedenlerle amacının dışında kullanımının had safhaya çıkması, bu hedeflemeleri önemsiz hale getirmektedir. Yani istediğiniz projede istediğiniz domain adresini, gönül rahatlığı ile kullanabilirsiniz. Yine de yazının devamında, popüler alan adı uzantılarını ve ne amaçla kullanılmak için üretildiklerini anlatacağız.
.COM: İngilizce “commercial” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Commercial, dilimizde “ticaret” anlamına gelir. Şirketler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.NET: İngilizce “network” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Network, dilimizde “ağ” ya da “ağ uzantısı” anlamına gelir. İletişim işi ile uğraşan kurum, kuruluş ve firmalar tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.ORG: İngilizce “organization” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Organization, dilimizde “organizasyon” anlamına gelir. Burada organizasyonla kasıt, sivil toplum kuruluşlarıdır ve dernek, vakıf, siyasi parti gibi kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.BIZ: İngilizce “business” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Business, dilimizde “iş” anlamına gelir. .COM uzantılı alan adına alternatif olarak düşünülmüş ve ticari işletmeler tarafından kullanılsın diye arz edilmiştir. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.INFO: İngilizce “information” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Information, dilimizde “bilgi” anlamına gelir. Kamu yararına bilgi paylaşan kurum, kuruluş ve kişiler ile herhangi bir konuda bilgi paylaşmak isteyenler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.PRO: İngilizce “professional” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Professional, dilimizde “profesyonel” anlamına gelir. Profesyonel hizmet sunan kişiler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.NAME: İngilizce “name” sözcüğünden oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Name, dilimizde “isim” anlamına gelir. Kişisel web sitesi ve kişisel blog yayınlamak isteyenler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.TV: Tuvalu Adaları isimli ülkenin üst seviye alan adıdır. Günümüzde web yayıncılığı yapan siteler tarafından kullanılmaktadır. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.ONLINE: “gTLD” (Generic Top Level Domain) kısaltması ile tabir edilen ve “jenerik üst seviye alan adı” olarak dilimize çevirebileceğimiz bir domain uzantısıdır. Online, dilimizde “çevrimiçi” anlamına gelmektedir. İnternet üzerindeki tüm projelere yönelik olarak sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.SHOP: Bir başka gTLD alan adı uzantısı da “.SHOP” uzantısıdır. Dilimizde hepinizin bildiği üzere “alışveriş” anlamına gelir. E-ticaret siteleri tarafından kullanılmak üzere satışa sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.ME: Listemizde yer verdiğimiz son ve en popüler gTLD uzantı, “.ME” uzantısıdır. Me, İngilizce’de “Ben”, “Bana” gibi anlamlara gelir. Bu sebeple oldukça fazla kullanılır. Özellikle bloglar ve firma siteleri tarafından tercih edilir. Jenerik üst seviye alan adları arasındaki en ucuz ve en kısa uzantı olması da büyük bir avantajdır. Alexa’nın en çok ziyaret edilen siteleri sıraladığı listede, “.Me” uzantılı birçok alan adına rastlamak mümkündür.
.EDU: İngilizce “education” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Education, dilimizde “eğitim” anlamına gelir. Amerika Birleşik Devletleri tarafından tanınan üniversiteler, ortaöğretim kurumları ve eğitim dernekleri tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Uzun yıllardır Educause isimli Amerika menşeili firma tarafından tahsis edilmektedir. Alan adı tahsisi için Amerikan yasaları tarafından resmi eğitim kurumu ya da derneği olarak tanınmış olunduğunu gösterir belge ibrazı şarttır, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.GOV: İngilizce “government” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Government, dilimizde “devlet” anlamına gelir. Amerika Birleşik Devletleri ‘ne ait resmi kurumların kullanılması için tahsis edilmektedir. Alan adı tahsisi için Amerika’da bulunan resmi bir kurum olma şartı vardır.
Bu basit anlatımdan sonra teknik olarak da detaylandırmaya başlayalım. Internet üzerinde yayın yapan her sitenin rakamlardan oluşan benzersiz bir adresi bulunmaktadır. Mesela, arama çubuğuna Link Removed yazarsanız ya da bağlantıya tıklarsanız, Hosting.com.tr ana sayfasına gidersiniz. Yani herhangi bir web sitesini ziyaret etmek ya da yayınlamak için, aslında domain adresine ihtiyaç yoktur. Ama günde yüzlerce siteyi ziyaret ettiğinizi ve bu sitelerden birçoğuna da arama motorlarını kullanmadan, tarayıcıya adres yazarak ziyaret gerçekleştirdiğinizi düşünürsek; her adrese ait sayı grubunu aklınızda tutmanız imkansızdır.
Bu sebeple “DNS” kısaltması ile tabir edilen ve açılımı “Domain Name System” olan teknoloji icat edilmiştir. En basit şekilde ifade etmek gerekirse bu teknoloji; ziyaret edilmek istenilen sitenin IP adresini, domain adreslerine çevirir. Telefon rehberinizdeki her telefon numarası için bir isim belirlemekle bire bir aynı mantıktır.
Domain Uzantısı Nedir?
Bir alan adının en sağında bulunan nokta işaretinden sonraki kısım, domain uzantısı olarak tanımlanır. Alan adları kendi arasında hiyerarşik bir yapılandırma içerisindedir. Bu hiyerarşik yapılandırmada alan adı uzantıları, hiyerarşinin tepe noktasını belirler. Örneğin; ziyaret ettiğiniz sitenin sonundaki “tr” uzantısı, üst seviye bir alan adıdır. Üst seviye alan adları internet dünyasında “TLD” kısaltması ile anılır. TLD kısaltması da, “top level domain” yani “üst seviye alan adı” anlamına gelir. Dünyada popüler olarak kullanılan üç domain uzantısı, com, net ve org uzantılarıdır. Ancak bazı kötü niyetli kişilerin domain piyasasını domine etme eğilimleri ve haksız rekabete sebep olmaları sonucunda; “Public-Root” isimli uluslararası bir domain federasyonu kurulmuş ve bugün kullanmamız mümkün olan yüzlerce domain uzantısı üretilmiştir.Hangi Domain Uzantısını Hangi Projede Kullanmalı?
Domain uzantısı seçimi konusunda birçok teori ve sav ortaya atılmıştır. Kimi web uzmanları domain uzantısı seçiminde ülke uzantılarının tercih edilmesi gerektiğini savunurken, kimi çevreler de projeye uygun uzantı seçiminin önemine değinmektedir. Fakat ortada henüz kanıtlanmış bir teori yoktur.Dünya üzerinde var olan projelerin büyük bir çoğunluğu, birincil olarak “.COM” uzantılı alan adlarını tercih etmektedir. Aslında bunun tek nedeni; bu uzantının piyasaya çıkan ve herkes tarafından belgesiz alınabilen ilk üç uzantıdan biri olmasıdır. Dolayısı ile “.COM” uzantılı alan adları, web kullanıcısının belleğine kazınmıştır. Gerçi 2010 yılından sonra yüzlerce uzantının kullanılabilir olması ile “.COM” alışkanlığı da yavaş yavaş kaybolmuştur. Eskiden her alan adının sonuna com uzantısı getirerek siteye erişmeye çalışan kitle, artık alan adı uzantısını sorar hale gelmiştir. Kısacası kullanacağınız alan adı uzantısının, projenizin sağlığı açısından bir önemi bulunmamaktadır.
Aslında kullanıma sunulan her alan adı, belirli bir proje türünü ya da coğrafi konumu hedeflemek için üretilmiştir. Fakat daha evvel de belirttiğimiz üzere; uzantıların çeşitli nedenlerle amacının dışında kullanımının had safhaya çıkması, bu hedeflemeleri önemsiz hale getirmektedir. Yani istediğiniz projede istediğiniz domain adresini, gönül rahatlığı ile kullanabilirsiniz. Yine de yazının devamında, popüler alan adı uzantılarını ve ne amaçla kullanılmak için üretildiklerini anlatacağız.
.COM: İngilizce “commercial” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Commercial, dilimizde “ticaret” anlamına gelir. Şirketler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.NET: İngilizce “network” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Network, dilimizde “ağ” ya da “ağ uzantısı” anlamına gelir. İletişim işi ile uğraşan kurum, kuruluş ve firmalar tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.ORG: İngilizce “organization” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Organization, dilimizde “organizasyon” anlamına gelir. Burada organizasyonla kasıt, sivil toplum kuruluşlarıdır ve dernek, vakıf, siyasi parti gibi kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.BIZ: İngilizce “business” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Business, dilimizde “iş” anlamına gelir. .COM uzantılı alan adına alternatif olarak düşünülmüş ve ticari işletmeler tarafından kullanılsın diye arz edilmiştir. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.INFO: İngilizce “information” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Information, dilimizde “bilgi” anlamına gelir. Kamu yararına bilgi paylaşan kurum, kuruluş ve kişiler ile herhangi bir konuda bilgi paylaşmak isteyenler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.PRO: İngilizce “professional” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Professional, dilimizde “profesyonel” anlamına gelir. Profesyonel hizmet sunan kişiler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.NAME: İngilizce “name” sözcüğünden oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Name, dilimizde “isim” anlamına gelir. Kişisel web sitesi ve kişisel blog yayınlamak isteyenler tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.TV: Tuvalu Adaları isimli ülkenin üst seviye alan adıdır. Günümüzde web yayıncılığı yapan siteler tarafından kullanılmaktadır. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.ONLINE: “gTLD” (Generic Top Level Domain) kısaltması ile tabir edilen ve “jenerik üst seviye alan adı” olarak dilimize çevirebileceğimiz bir domain uzantısıdır. Online, dilimizde “çevrimiçi” anlamına gelmektedir. İnternet üzerindeki tüm projelere yönelik olarak sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.SHOP: Bir başka gTLD alan adı uzantısı da “.SHOP” uzantısıdır. Dilimizde hepinizin bildiği üzere “alışveriş” anlamına gelir. E-ticaret siteleri tarafından kullanılmak üzere satışa sunulmuştur. Alan adı tahsisi yapılırken herhangi bir belge talep edilmez, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.ME: Listemizde yer verdiğimiz son ve en popüler gTLD uzantı, “.ME” uzantısıdır. Me, İngilizce’de “Ben”, “Bana” gibi anlamlara gelir. Bu sebeple oldukça fazla kullanılır. Özellikle bloglar ve firma siteleri tarafından tercih edilir. Jenerik üst seviye alan adları arasındaki en ucuz ve en kısa uzantı olması da büyük bir avantajdır. Alexa’nın en çok ziyaret edilen siteleri sıraladığı listede, “.Me” uzantılı birçok alan adına rastlamak mümkündür.
.EDU: İngilizce “education” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Education, dilimizde “eğitim” anlamına gelir. Amerika Birleşik Devletleri tarafından tanınan üniversiteler, ortaöğretim kurumları ve eğitim dernekleri tarafından kullanılması düşünülerek piyasaya sunulmuştur. Uzun yıllardır Educause isimli Amerika menşeili firma tarafından tahsis edilmektedir. Alan adı tahsisi için Amerikan yasaları tarafından resmi eğitim kurumu ya da derneği olarak tanınmış olunduğunu gösterir belge ibrazı şarttır, ilk gelen alır kuralı ile satılır.
.GOV: İngilizce “government” sözcüğünün kısaltılması ile oluşturulmuş alan adı uzantısıdır. Government, dilimizde “devlet” anlamına gelir. Amerika Birleşik Devletleri ‘ne ait resmi kurumların kullanılması için tahsis edilmektedir. Alan adı tahsisi için Amerika’da bulunan resmi bir kurum olma şartı vardır.
