Dosya Sistemi, genellikle işletim sisteminin altında bulunan ve verilerinizin depolama alanı üzerindeki konumunu yöneten bir katmandır. Linux dosya sistemi türleri aşağıda verildiği gibidir:
Ext: Linux işletim sistemi ile kullanıma giren ext (extended) dosya sistemi eski ve sınırlamalar nedeniyle artık kullanılmamaktadır. Ext dosya sistemi, sanal dizinde depolanan dosyalar hakkında iz (yol) bilgisi veren inode sistemi kullanır. İnode sistemi, dosya bilgisini saklamak için her bir fiziksel aygıt üzerinde ayrı bir inode tablosu oluşturulur. Sanal dizinde depolanan her dosyanın inode tablosunda bir girişi vardır. Her dosyada izlenen aşağıda veriler nedeniyle dosya sisteminin adına Extended denilmiştir.
-Dosya adı
-Dosya boyutu
-Dosyanın sahibi
-Dosyanın ait olduğu grup
-Dosya için erişim izinleri
-Dosyadan veri barındıran her disk blokuna işaretçiler
Linux, inode tablosundaki her bir inode’u, dosya sistemi tarafından veri dosyaları yaratmakla görevlendirilmiş özgün bir inode numarası kullanılarak işaretlenir. Dosya sistemi, bir dosyayı belirlemek inode numarasını kullanır.
Ext2: 2 TB veriye izin veren ilk Linux dosya sistemidir. Ext2 dosya sistemi, ext dosya sisteminin temel yeteneklerinin genişletilmiş hâlidir. Ext2 dosya sistemi, sistemdeki her bir dosya hakkındaki inode tablo biçimini iz ek bilgisine genişletir.
Ext3: Ext3 dosya sistemi, günlüklemenin düzenlenmiş kipini kullanır, günlük dosyasına sadece inode bilgisini yazar ve veri blokları depolama aygıtına başarılı bir biçimde yazılana değin bu bilgiyi silmez. Ext3 dosya sisteminde kullanılan günlükleme yöntemi, komut satırı işlemi ile dosya sistemi oluştururken veri ya da geri yazma kiplerinden birine değiştirilebilir. Yükseltmeler ve geriye dönük uyumluluk ile Ext2'den gelmiştir. Linux sunucular bu tür bir dosya sistemini kullanmamaktadır çünkü bu dosya sistemi dosya kurtarmayı veya disk anlık görüntülerini desteklemez.
Ext4: Genişleyen ext3 dosya sisteminin bir sonucu olarak ext4 ortaya çıkmıştır. Ext4 dosya sistemi sıkıştırma ve şifreleme desteğine ek olarak kaplam (extens) özelliğini de desteklemektedir. Kaplam, depolama aygıtında bloklar hâlinde alan ayırır ve sadece inode tablosundaki başlangıç konumu bloğuna depolar. Bu işlem, dosyadan veri depolamada kullanılan tüm veri bloklarını listemeye gerek kalmadan alan tasarruf etmeye yardımcı olur. Daha hızlıdır ve önemli hızda büyük dosyalara izin verir. Varsayılan dosya sistemidir.
JFS: IBM tarafından yapılan eski dosya sistemidir. JFS dosya sistemi, düzenli günlükleme yöntemini kullanır, günlüğe sadece inode tablosu verisini depolar, güncel dosya verisi depolama aygıtına yazılıncaya dek kaldırmaz. JFS dosya sistemi kaplam-temelli dosya paylaşımını kullanır, depolama aygıtına yazılan her bir dosya için bir grup blok ayırarak depolama aygıtında daha az parçalanmaya neden olur.
XFS: Eski dosya sistemidir ve küçük dosyalarla yavaş çalışır. XFS dosya sistemi geri yazma kipi günlüklemeyi kullanır, güncel veri günlükleme dosyasına kaydedilmediği için bazı riskler taşır. XFS dosya sistemi, ReiserFS dosya sistemine benzer biçimde çevrimiçi olarak dosya sistemini yeniden boyutlandırma olanağı sunar, bunun haricinde XFS dosya sistemleri sadece genişletilebilir.
Btrfs: Oracle tarafından yapılmıştır. Bazı dağıtımlarda Ext kadar kararlı değildir. Mükemmel performansa sahiptir.
Linux Dosya Sistemi Dizinleri
/: Kök dizindir.
/bin: Yürütülebilir dosyaların bulunduğu yerdir. Bu dosyalar tüm kullanıcılar tarafından kullanılabilir. Linux çekirdek komutlarının ls, mv gibi bulunur.
/boot: Önyükleyici ve önyükleme dosyalarının bulunduğu yerdir. Sistem kurulumu için gereken dosyaları içerir.
/dev: Tüm fiziksel sürücülerin USB DVD'leri gibi bağlandığı yerdir.
/etc: Kurulu paketler için konfigürasyonları içerir.
/home: Kullanıcılarınızın kişisel dizinlerini bulacağınız yerdir. Kullanıcılar ve diğer hesaplar için ana dizini içerir.
/lib: Paylaşılan kitaplık dosyalarını ve bazen de çekirdekle ilgili diğer dosyaları içerir. Uygulamaların kullanabileceği kodları içeren dosyalardır.
/media: DVD'ler ve USB bellekler gibi harici aygıtlar ve dosyalarına buradan erişilebilir.
/mnt: Depolama aygıtlarını veya bölümlerin manuel olarak bağlandığı yerdir. Günümüzde çok sık kullanılmamaktadır. CD-ROM sürücüsü ve disket sürücüsü için sırasıyla cdrom ve disket gibi diğer geçici dosya sistemlerini bağlamak için kullanılır.
/opt: Bazı isteğe bağlı paketler burada bulunur ve paket yöneticisi tarafından yönetilir.
/proc: Sanal bir dizindir. Bilgisayar hakkında, CPU ve Linux sisteminin çalıştırdığı çekirdek hakkında bilgiler içerir. Burada dosyalar ve dizinler bilgisayar başladığında veya sistem çalışırken ve işler değiştikçe anında oluşturulur.
/root: Kök (Yönetici, süper kullanıcı) kullanıcının ana klasörüdür.
/run: Geçici verileri depolamak için kullanılır.
/sbin: Genellikle sistem yönetimi için ikili (yürütülebilir) dosyalar içerir. /bin gibi buradaki ikili dosyalar yalnızca kök kullanıcı içindir. /sbin genellikle bir şeyler yükleyebilen, silebilen ve biçimlendirebilen araçlar içerir. Örneğin, fdisk ve ifconfig yardımcı programları
/tmp: Sistem önyüklemeleri arasında kullanılan geçici dosyaları içerir. Dosyalar ve dizinler genellikle (her zaman değil) bir uygulamanın şu anda ihtiyaç duymadığı, ancak daha sonra ihtiyaç duyabileceği verileri içerir.
/usr: Linux'ta kullanıcılar arasında paylaşılan yardımcı programların ve dosyaların bulunduğu yerdir. /usr, sırayla uygulamaları, kitaplıkları, belgeleri, duvar kağıtlarını, simgeleri ve uygulamalar ve hizmetler tarafından paylaşılması gereken diğer verilerin uzun bir listesini içeren bir dizi dizin içerir.
/var: Sistem günlüklerini ve diğer değişken verileri içerir. Genellikle günlük ve yazdırma dosyaları gibi değişken uzunlukta dosyalar ve değişken miktarda veri içerebilecek diğer dosya türleri içerir.
/srv: Dizin sunucuları ilişkin verileri içerir. Linuxta bir web sunucusu çalıştırıldığında, siteler için HTML dosyalar /srv /http (veya / srv / www) içine yerleşir. Bir FTP sunucusu çalıştırıldığında, dosyalar /srv/ftp içine yerleşir.
/sys: /proc ve /dev gibi başka bir sanal dizindir ve ayrıca bilgisayara bağlı cihazlardan gelen bilgileri içerir.
/kernel: Çekirdek dosyaları içerir.
Ext: Linux işletim sistemi ile kullanıma giren ext (extended) dosya sistemi eski ve sınırlamalar nedeniyle artık kullanılmamaktadır. Ext dosya sistemi, sanal dizinde depolanan dosyalar hakkında iz (yol) bilgisi veren inode sistemi kullanır. İnode sistemi, dosya bilgisini saklamak için her bir fiziksel aygıt üzerinde ayrı bir inode tablosu oluşturulur. Sanal dizinde depolanan her dosyanın inode tablosunda bir girişi vardır. Her dosyada izlenen aşağıda veriler nedeniyle dosya sisteminin adına Extended denilmiştir.
-Dosya adı
-Dosya boyutu
-Dosyanın sahibi
-Dosyanın ait olduğu grup
-Dosya için erişim izinleri
-Dosyadan veri barındıran her disk blokuna işaretçiler
Linux, inode tablosundaki her bir inode’u, dosya sistemi tarafından veri dosyaları yaratmakla görevlendirilmiş özgün bir inode numarası kullanılarak işaretlenir. Dosya sistemi, bir dosyayı belirlemek inode numarasını kullanır.
Ext2: 2 TB veriye izin veren ilk Linux dosya sistemidir. Ext2 dosya sistemi, ext dosya sisteminin temel yeteneklerinin genişletilmiş hâlidir. Ext2 dosya sistemi, sistemdeki her bir dosya hakkındaki inode tablo biçimini iz ek bilgisine genişletir.
Ext3: Ext3 dosya sistemi, günlüklemenin düzenlenmiş kipini kullanır, günlük dosyasına sadece inode bilgisini yazar ve veri blokları depolama aygıtına başarılı bir biçimde yazılana değin bu bilgiyi silmez. Ext3 dosya sisteminde kullanılan günlükleme yöntemi, komut satırı işlemi ile dosya sistemi oluştururken veri ya da geri yazma kiplerinden birine değiştirilebilir. Yükseltmeler ve geriye dönük uyumluluk ile Ext2'den gelmiştir. Linux sunucular bu tür bir dosya sistemini kullanmamaktadır çünkü bu dosya sistemi dosya kurtarmayı veya disk anlık görüntülerini desteklemez.
Ext4: Genişleyen ext3 dosya sisteminin bir sonucu olarak ext4 ortaya çıkmıştır. Ext4 dosya sistemi sıkıştırma ve şifreleme desteğine ek olarak kaplam (extens) özelliğini de desteklemektedir. Kaplam, depolama aygıtında bloklar hâlinde alan ayırır ve sadece inode tablosundaki başlangıç konumu bloğuna depolar. Bu işlem, dosyadan veri depolamada kullanılan tüm veri bloklarını listemeye gerek kalmadan alan tasarruf etmeye yardımcı olur. Daha hızlıdır ve önemli hızda büyük dosyalara izin verir. Varsayılan dosya sistemidir.
JFS: IBM tarafından yapılan eski dosya sistemidir. JFS dosya sistemi, düzenli günlükleme yöntemini kullanır, günlüğe sadece inode tablosu verisini depolar, güncel dosya verisi depolama aygıtına yazılıncaya dek kaldırmaz. JFS dosya sistemi kaplam-temelli dosya paylaşımını kullanır, depolama aygıtına yazılan her bir dosya için bir grup blok ayırarak depolama aygıtında daha az parçalanmaya neden olur.
XFS: Eski dosya sistemidir ve küçük dosyalarla yavaş çalışır. XFS dosya sistemi geri yazma kipi günlüklemeyi kullanır, güncel veri günlükleme dosyasına kaydedilmediği için bazı riskler taşır. XFS dosya sistemi, ReiserFS dosya sistemine benzer biçimde çevrimiçi olarak dosya sistemini yeniden boyutlandırma olanağı sunar, bunun haricinde XFS dosya sistemleri sadece genişletilebilir.
Btrfs: Oracle tarafından yapılmıştır. Bazı dağıtımlarda Ext kadar kararlı değildir. Mükemmel performansa sahiptir.
Linux Dosya Sistemi Dizinleri
/: Kök dizindir.
/bin: Yürütülebilir dosyaların bulunduğu yerdir. Bu dosyalar tüm kullanıcılar tarafından kullanılabilir. Linux çekirdek komutlarının ls, mv gibi bulunur.
/boot: Önyükleyici ve önyükleme dosyalarının bulunduğu yerdir. Sistem kurulumu için gereken dosyaları içerir.
/dev: Tüm fiziksel sürücülerin USB DVD'leri gibi bağlandığı yerdir.
/etc: Kurulu paketler için konfigürasyonları içerir.
/home: Kullanıcılarınızın kişisel dizinlerini bulacağınız yerdir. Kullanıcılar ve diğer hesaplar için ana dizini içerir.
/lib: Paylaşılan kitaplık dosyalarını ve bazen de çekirdekle ilgili diğer dosyaları içerir. Uygulamaların kullanabileceği kodları içeren dosyalardır.
/media: DVD'ler ve USB bellekler gibi harici aygıtlar ve dosyalarına buradan erişilebilir.
/mnt: Depolama aygıtlarını veya bölümlerin manuel olarak bağlandığı yerdir. Günümüzde çok sık kullanılmamaktadır. CD-ROM sürücüsü ve disket sürücüsü için sırasıyla cdrom ve disket gibi diğer geçici dosya sistemlerini bağlamak için kullanılır.
/opt: Bazı isteğe bağlı paketler burada bulunur ve paket yöneticisi tarafından yönetilir.
/proc: Sanal bir dizindir. Bilgisayar hakkında, CPU ve Linux sisteminin çalıştırdığı çekirdek hakkında bilgiler içerir. Burada dosyalar ve dizinler bilgisayar başladığında veya sistem çalışırken ve işler değiştikçe anında oluşturulur.
/root: Kök (Yönetici, süper kullanıcı) kullanıcının ana klasörüdür.
/run: Geçici verileri depolamak için kullanılır.
/sbin: Genellikle sistem yönetimi için ikili (yürütülebilir) dosyalar içerir. /bin gibi buradaki ikili dosyalar yalnızca kök kullanıcı içindir. /sbin genellikle bir şeyler yükleyebilen, silebilen ve biçimlendirebilen araçlar içerir. Örneğin, fdisk ve ifconfig yardımcı programları
/tmp: Sistem önyüklemeleri arasında kullanılan geçici dosyaları içerir. Dosyalar ve dizinler genellikle (her zaman değil) bir uygulamanın şu anda ihtiyaç duymadığı, ancak daha sonra ihtiyaç duyabileceği verileri içerir.
/usr: Linux'ta kullanıcılar arasında paylaşılan yardımcı programların ve dosyaların bulunduğu yerdir. /usr, sırayla uygulamaları, kitaplıkları, belgeleri, duvar kağıtlarını, simgeleri ve uygulamalar ve hizmetler tarafından paylaşılması gereken diğer verilerin uzun bir listesini içeren bir dizi dizin içerir.
/var: Sistem günlüklerini ve diğer değişken verileri içerir. Genellikle günlük ve yazdırma dosyaları gibi değişken uzunlukta dosyalar ve değişken miktarda veri içerebilecek diğer dosya türleri içerir.
/srv: Dizin sunucuları ilişkin verileri içerir. Linuxta bir web sunucusu çalıştırıldığında, siteler için HTML dosyalar /srv /http (veya / srv / www) içine yerleşir. Bir FTP sunucusu çalıştırıldığında, dosyalar /srv/ftp içine yerleşir.
/sys: /proc ve /dev gibi başka bir sanal dizindir ve ayrıca bilgisayara bağlı cihazlardan gelen bilgileri içerir.
/kernel: Çekirdek dosyaları içerir.
Son düzenleme:
